කඳවුරු භූමියට ඇතුල්වන දෙරටුව සදහා මුර අට්ටාලයක් ගැසීම බාලදක්ෂයන් විසින් සම්ප්‍රදායික ලෙස සිදු කරයි. එම කටයුතත මුල් කරගෙන අනාදිමත් කාලයක් තිස්සෙ පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට ආ කවි විශේෂය අට්ටාල කවි නම්වේ.
තොරණ බදින්නන්ගේ මෙන්ම බාලදක්ෂයන්ගේද පූජනීය ගස පුවක් ගසයි. කඳවුරක් ආසන්න වෙන විට මාසයකට කලින් විතර ඔවුන් එකට අවශ්‍ය පුවක් ගස් හා බට ගස් සොයමින් ගම වටා ඇවිදියි. එසේ යාමට පෙර තමුන්ට හොද ගස් ලැබේවා! යැයි කියා රංවල දේවාලෙට භාරයක්වී යාම සිරිතයි. මෙසේ ගස් සොයමින් ඇවිදින්නන් කියන කවියකි මේ.
පුවක් ගසට අධිපති රංවල දෙයියා
පවක් නැතුව මොරපු ගස් දියල්ලා
පුවක්පිටියෙ දේවාලෙට පේ වෙල්ලා
වල්ලක පුවක් දෙනවා දෙයියන් පල්ලා
පුවක් ගස් තිබෙන හැම ගෙයකින්ම ගස් ලබා දෙන්නෙ නැත. ඇතැමුන් ඔවුන්ට බැණ එළවා ගනී. මේ එවන් සිද්ධියක් අරඹයා කී කවියකි.
ගෙඩි නැති පුවඟු ගස් හෙම මෙහෙ තියෙනවාද
ගෙඩියක් දෙකක් කෑවට බඩ පිරෙනවාද
විදුලි කොටපු පුවඟට ගෙඩි හැදෙනවාද
එහෙම ගහක් දුන්නොත් හෙණ ගහනවාද
දින කිහිපයක්ම වෙහෙස වී ගසක් සොයා ගැනීමට නොහැකි වූ විට ඇතැම් ප්‍රදේශ වල කපටිකමින් පුවක් ගස් කිහිපයක් කපා ගනී. (කපටිකමින්ද නොහැකි වූ විට හොරෙන් ගස් කපා ගනීමක්ද පසුකාලයේ සිදු වී ඇත.) වරක් මේ පුවක් ගස කපන්නද කියා අසා ඇත්තෙ ගසට කිසිම හිමිකමක් නැති ඒ අසල හිටි බීමත් මිනිසෙකිගෙනි. මල්ලි කපා ගන්න මල්ලි කී විගස කිසිවක් නොකියා හනික පුවක් ගස පෙරළා එහි කොටන් ඇදීම සිදු කර ඇත. එසේ කුඹුර දිගේ කොටන් අදින විට ගසේ ඇත්ත අයිතිකරුට බුදුබව පැතීමට බාලදක්ෂයන් අමතක නොකරයි.
ගහක් හොරෙන් කැපුවම පව් සිදුවෙනවා
මලක් දෙකක් තැලුවම පැණි බේරෙනවා
හනික තියන පය දැන් නම් ලිස්සනවා
ගහට අයිතිකරු අද හෙට බුදු වෙනවා
මුර අට්ටාලයට පුවක් ගස් පමණක් ප්‍රමාණවත් නැත. කහඋන වලින් එය වැඩ දැමීමක් සිදුකෙරේ. පුවක් ගසේ දුර්ලභ බව නිසා වර්තමානයේ වැඩිමනක් උණ භාවිතා කරයි. අවශ්‍ය උණ නෙලීමට යනවිට ද ඔවුන් මෙසේ කවි කියා තම වෙහෙස මහන්සිය මග හැර ගනී.
වස්දඬු හදන්නට බටගස් කපඤ්ඤයි
මැයි මස කූඩුවට බටලී පලඤ්ඤයි
සරුන්ගලේ බට පතුරින් හධඤ්ඤයි
පැලට බදින්නට මහඋණ නෙලඤ්ඤයි
වහලය සැදිමට පිඳුරු හෝ පොල්අතු භාවිතා කරයි. පොල්අතු වියිම ගැනුන්ගේ වැඩකි. නමුත් මුර අට්ටාලෙට අතුවියන්නෙ පිරිමිය. (ගැනුන් වියූ පොල් අතු මුර අට්ටා වහලයට දෑමීමට නුසුදුසු බව ඇතැම් පැරැන්නන් කියනවා මා අසා ඇත.) තමන්ට හැකිනම් අත්තක් දෙකක් වියළා දීමට ගෑනු ළමයින්ට ආරාධනා කරන්නට ඔවුන් මෙසේ මල්වාරම් කියති.
පොල්අතු කපන විට හිනැහෙන එහා වත්තෙ බිනරමලී
බංගලි වළලු පටලවලා හෙලේ රටා දැම්ම මලී
අත්ත වියන සද්දෙ නුඹට ගැලපෙනවා සමන්මලී
සද්දෙ නැතුව දෙකක් තුනක් වියළා දියන් සඳකොමලි
තොරන් සාදනවා මෙන්ම අට්ටාලය සෑදීමට පෙර මල්පැලක් සාදා බුදුන් දෙවියන් පිදීම සිදු කෙරේ. එසේ කරන ශාන්තිකර්ම ගී වල මෙම කවිය ඇතුළත්ය.
පළමුව බුදුන් වැද දෙවනුව දහම් වැද
තෙවනුව සඟුන් වැන්දෙමි මම මෙහෙම අද
මායා රටට අධිපති දුනුමුණ්ඩ වැද
ගහන මෙහෙව් අට්ටාලය රකිනු මැන
උදේ නැකතට පටන් ගන්නා අට්ටාල බැදිම පසුදින ආරම්ඹක උත්සවය පෙර සාදා නිම කල යුතුය. අට්ටාලය සෑදීම සර්වරාතිකව සිදුවන්නකි. අට්ටාලය උඩ සිටින්නා තම කාන්සිය පිළිබදව කඳවුරු භූමියට ඇසෙන්න මෙසේ අඬහැර පායි.
බඳින බඳින පැලැල්ල දැන් ලිහෙන්නා
නගින නගින පුවක් කණුව වැනෙන්නා
දකින දකින ලිප්වල දුම් දමන්නා
කොත්තමල්ලි නැද්ද මල්ලි අහන්නා
කඳවුරේ නිල පානය කොත්තමල්ලිය. ඉහත කවිය ඇසෙන ඇතින් පිහිටි කඳවුරු භූමියේ අට්ටාල බදින්නෙක් කියන්නෙ කොත්තමල්ලි වෙනුවට තේ බිහන් කියාය. අට්ටාල බැදීමේදී අවශ්‍යවන ශිල්පීය ක්‍රමයන්ද මෙම කවියේ ඇතුළත්ය.
වේළුණ ලනුකැරලි වතුරින් පොඟල්ලා
වැනෙන කණුවකට කඹයක් අදිල්ලා
ලාම්පු තෙල් ටිකක් ලිපකට දමල්ලා
කොත්තමල්ලි වෙනුවට තේ බීයල්ලා
පාන්දර වන විට මුර අට්ටාලයේ වැඩ ඉවර කරගෙන උදේ කඳවුරු ආරමභය වෙනුවෙන් ඔවුන් පිළිවෙලින් පෙළ ගැසෙත්. සර්වරාත්‍රිකව සිදුකළ වැඩේ අවසන් කර යන්නන් තම සතුට ප්‍රකාශ කිරීමට මෙසේ ගායනා සිදුකරයි.
තොරන් ගසන්නට දවසක නිදි මරන්නේ
මූණයි කටයි හෝදාගෙන පේවෙන්නේ
තොරන් ගහපු අත්වල කිලි ඇරගන්නේ
මෙදා කඳවුරත් මෙලෙසින් අරඹන්නේ
ප.ලි – ‘ප්‍රාග් බාලදක්ෂ ජනකවි’ යන මනඃකල්පිත කෘතියෙන් උපුටා ගන්නා ලදී.
අසුරයා ගේ තැන 